Лінгвоментальна парадигма структури речень української мови

Abstract

The article analyzes the structure of sentences in the Ukrainian language from a formal-grammatical perspective as an invariant model. It describes the concept of "word order" in the light of early grammars, shedding light on the contemporary understanding of sentence structure in the Ukrainian language and serving as criteria for the classification of world languages. The author identifies the prerequisites for the formation of the communicative paradigm of sentence analysis, including communicative intention, which determines the word order in a sentence alongside other categories such as intonation, phrasal stress, and modality. The features of sentence unit composition are justified through the lens of mental characteristics specific to the Ukrainian nation. The lingvo-mental paradigm is described within the framework of the Slavic interpretation of syntactic units.

W artykule przeanalizowano strukturę zdań w języku ukraińskim z perspektywy formalno-gramatycznej jako modelu inwariantowego. Omówiono pojęcie "kolejność słów" w świetle wczesnych gramatyk, rzucając światło na współczesne rozumienie struktury zdania w języku ukraińskim i stanowiące kryteria klasyfikacji języków świata. Autor identyfikuje warunki konieczne do sformułowania paradygmatu komunikacyjnego analizy zdania, w tym intencję komunikacyjną, która determinuje kolejność słów w zdaniu, obok innych kategorii, takich jak intonacja, akcent frazowy i modalność. Przedstawia cechy kompozycji jednostek zdaniowych w kontekście cech mentalnych specyficznych dla narodu ukraińskiego. Lingwo-mentalną paradygmatykę opisuje w ramach słowiańskiej interpretacji jednostek składniowych.